Σε κάθε βιβλίο της Κοινωνίας της Γνώσης, υπάρχουν πολλοί συγγραφείς, μια ολόκληρη κοινωνία που εκφράζεται κάθε φορά και διαφορετικά ανάλογα με το ποιος διαβάζει το βιβλίο και σε ποια φάση βρίσκεται ως αναγνώστης, αν είναι το πρώτο βιβλίο που διαβάζει ή το πολλοστό.
Είναι σύντροφοι τα βιβλία, γιατί έχουν φτιαχτεί με Αγάπη, αυτό το είδος της παντοδύναμης, πυκνής και πολλαπλασιαζόμενης Αγάπης των Ελλήνων για τον άνθρωπο και τα καλά έργα, την πραγματική ευφυΐα και τον πολιτισμό, την αλληλεγγύη και την ομοψυχία αυτών που ομονοούν.
Πράγματι υπάρχει γραπτός λόγος, φράσεις, λέξεις και νοήματα, όλα εύληπτα και σαφή, όλα στην Ελληνική γλώσσα.
Πράγματι κάθε βιβλίο έχει ένα θέμα, εισαγωγή, πρόλογο και περιεχόμενα, όπως όλα τα δημιουργήματα αυτού του είδους.
Πράγματι υπάρχει συγγραφέας που τα υπογράφει και είναι σε θέση να μιλάει για αυτά.
Εδώ όμως σταματάνε οι ομοιότητες με τα βιβλία που όλοι έχουμε μέχρι σήμερα συνηθίσει να διαβάζουμε. Γιατί εκεί όσο σοφός, ευφυής και ταλαντούχος και αν είναι ο συγγραφέας, δεν παύει να είναι ένας άνθρωπος, με ένα συγκεκριμένο εύρος σκέψης.
Πολλοί λένε ότι οι Έλληνες δεν γνώριζαν την αγάπη και δεν μιλούσαν για αυτήν. Είναι φυσικό να το έκαναν αυτό. Γιατί όταν κάτι είναι τόσο αβίαστο και αυθεντικό σε σένα, όπως η αναπνοή ή η όραση, δεν είναι ανάγκη να μιλάς συνέχεια για αυτό, ούτε να το προσδιορίζεις.
Αυτό είσαι. Οι Έλληνες λοιπόν και η ουσία της αγάπης που κτίζει, υποστηρίζει, σταθεροποιεί, κατασκευάζει, σχεδιάζει και υλοποιεί καλά έργα.
Πόσο διαφορετικά είναι όλα αυτά από την εποχή μας, όπου κανένας από τα παραπάνω ρήματα δεν συντάσσεται συνήθως μαζί με την αγάπη.
Η αγάπη συνήθως, στην σημερινή μας αντίληψη, πηγαίνει μαζί με τα όνειρα, τις ελπίδες, την φαντασία, το συναίσθημα, την συγκίνηση και τις απραγματοποίητες προσδοκίες και αυτό από μόνο του δείχνει πόσο πολύ έχουμε απομακρυνθεί από την ουσία της αγάπης και πόσο πιο φτωχοί γίναμε όλοι μας, εξ αυτού.
Και η φτώχεια από μόνη της δεν θα ήταν φοβερή, αν δεν ήταν πενία πνεύματος και όχι μόνο ψυχής, πενία σε αγαθά οράματα και καλές σκέψεις, πενία στο εύρος των συλλογισμών μας και στην αντοχή της σκέψης μας.
Αυτό είναι αγάπη. Να υπάρχει μια κοινωνία που να σε στηρίζει για να είσαι αληθής, να προκρίνεις μόνος σου τον ατομικό βίο που ευθυγραμμίζεται με την Αγωγή και την Παιδεία σου και να εντάσσεσαι κοινωνικά ανάλογα με το εύρος των δικών σου προσπαθειών αλλά και την αναγνώριση ενός συστήματος κοινωνικής αρωγής που σε καταλαβαίνει και σε υποστηρίζει.
Τώρα η διάνοιά μας ισοπεδώθηκε και η σκέψη μας αλλοτριώθηκε από ξένα πρότυπα. Και όλα θα πήγαιναν καλά και ίσως ακόμα να ευημερούσαμε, αν δεν υπήρχε η Ελληνική ψυχή μας που είναι νοήμων, αυτάρκης και αυτεξούσια και θέτει τα δικά της όρια στην κατρακύλα.
Αυτή μας βοηθάει να αντιστεκόμαστε, αυτή βάζει φρένο στην κατρακύλα. Και από αυτήν θα δούμε πάλι τα ωραία μας έργα.
Πρέπει να αλλάξουν και τα δύο. Όταν λέμε «κοινωνία» να αντιλαμβανόμαστε και τον εαυτό μας μέσα σε αυτήν και όταν λέμε «άνθρωπος» να αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας ως ευρύ δίκτυο αντιλήψεων, απόψεων και προσδοκιών.
Κάτι τέτοιο όμως, χρειάζεται επειγόντως μεταγγίσεις. Κάποιοι πρέπει να μας μεταδώσουν αγάπη, σοφία, δύναμη, γιατί ανάμεσα μας έχουν σωθεί πια όσα αποθέματα είχαμε.
Τα καταναλώσαμε και επελάσαμε ως άλλο παλιρροϊκό κύμα, στις καταναλωτικές συνήθειες άλλων λαών, να τις απορροφήσουμε όλες και να πνίξουμε μέσα σε αυτές τις υγιείς φωνές του πολιτισμού του δικού μας, που λέει, όλα με μέτρο παιδιά, για να είναι μέτρον πάντων ο άνθρωπος, να μην μας καταπίνουν αυτά, αλλά πάνω σε αυτά να επιβαλλόμαστε με το σθένος της διανοίας το εκπληκτικό, που θα μας μεταγγίσουν πάλι οι πρόγονοί μας.
Ναι, πράγματι, δεν είναι απλά τα βιβλία αυτά που κατάφερα να φτιάξω. Είναι ουσία, δύναμη και ηθική, που έρχονται από άλλες διαστάσεις, εκεί που πάντα κατοικούν, δημιουργούν και εργάζονται τα πνεύματα των αγαθών μας προγόνων.
Είναι απίστευτο και δεν έχει ξανασυμβεί, μια ολόκληρη Κοινωνία να υπάρχει εκεί πάνω στους αιθέρες, συντεταγμένη κατά την ψυχή και ιεραρχημένη κατά την γνώση, που επιθυμεί να μεταγγίσει σε όσους το μπορούν, ένα μέρος από τις ιδιότητες τις δικές της.
Το πιο καλό όμως στα βιβλία είναι πως είναι νέα τεχνολογία, τα λόγια είναι λίγα και καλά και δεν χρειάζονται επεξηγηματικές εκφράσεις.
Είναι σαν να διαβάζει κανείς τριάντα σελίδες γεμάτες με αποφθέγματα, που όμως δένουν μεταξύ τους και έχουν ειρμό, αν και είναι συμπυκνωμένες εκφράσεις.
Καλύτερα που γίνεται αυτό, τα βιβλία αυτά δεν είναι για να τα «καταλάβεις», καταλαμβάνω σημαίνει κατακτώ και εδώ δεν είναι αυτός ο Λόγος. Εδώ βρίσκεις ένα συνομιλητή σωστό, που του μιλάς και σε καταλαβαίνει και την επόμενη μέρα, μετά από δυο, δεν έχει αυτό σημασία, ξαφνικά θυμάσαι κάτι καλό που διάβασες μέσα στο βιβλίο και λες αυτό ήταν, που με απασχολούσε τόσον καιρό, πώς δεν το είχα καταλάβει…
Επιφοίτηση σημαίνει αυτό, μόνο που δεν γίνεται με δυσκολία, αν τόσο πολλοί έχουν στρατευθεί, από τους αγαθούς μας προγόνους, σίγουρα δεν έγινε αυτό για να ταλαιπωρήσουν τον αναγνώστη, αλλά για να του δώσουν με τρόπο εύληπτο και σωστό τις νέες του δυνάμεις, αυτές που χρειάζεται στην σημερινή εποχή για να ζήσει καλά και σωστά να επιβιώσει. Και γιατί όχι;; Και μερικά θαύματα να συμβούν από αυτά που καθημερινά άλλοτε συνέβαιναν στην Ελλάδα, μια καλή ιδέα να ειπωθεί, κάτι σωστό να μπει στα σκαριά του, μια καλή παρέα να δημιουργηθεί, την ομόνοια να βρούμε ανάμεσά μας, την αλληλεγγύη που μας συγκινεί και την Αγάπη στην καρδιά μας.
Τι άλλο χρειαζόμαστε έξω από αυτά για να ζήσουμε και να δημιουργήσουμε σαν Έλληνες;;
Τα λόγια που είναι κατάλληλα για τον καθένα από εμάς για να μιλήσουν στην ψυχή του και να μεταγγίσουν σε αυτήν την ουσία αυτού που του μιλάει, μπορεί να είναι ο Ηρόδοτος αυτός, ο Πυθαγόρας ή ο Ιπποκράτης, δεν έχει σημασία αυτό, αξία έχει ότι υπάρχει ένας καλός Σύμβουλος, που μέσα από τα λόγια είναι ζωντανός, του μιλάει, συναινεί και τον παροτρύνει, ήσυχα με διάρκεια και με αγάπη πολλή, όση θα μπορούσε να δώσει και ένας ζωντανός άνθρωπος, που αγαπάει.
Δεν είναι όμως μόνο αυτό, υπάρχει και κάτι παραπάνω. Ότι όλοι αυτοί, που ο καθένας για λογαριασμό του μιλάει, έχουν συναινέσει από την αρχή ότι μιλούν και μας απευθύνονται ως Κοινωνία, ως μια Ψυχή δηλαδή που έχει τις επιμέρους της εκφράσεις.
Έτσι ο λόγος τους δεν είναι αντιθετικός, είναι προσθετικός ο ένας στον άλλον, όταν διαβάσεις τον Ασκληπιό και μετά ακούσεις και τον Αρχιμήδη, γίνεται ακόμα πιο καθαρή η συμβουλή που ο καθένας δίνει, είτε αυτή είναι προσωπική, είτε αφορά σε ευρύτερα θέματα, αυτά που συνηθίσαμε να λέμε «κοινωνικά», δεν είναι όμως παρά μια ευρύτερη πτυχή των προσωπικών μας θεμάτων.
Πιο έργο είναι πολυτιμότερο από την ίδια την ζωή;; Να ζήσει κανείς έναν καλό βίο, γεμάτο από ουσία και καλά νοήματα της ζωής, να κάνει καλές σκέψεις και τα νοήματα να συναισθανθεί, να υπερασπίζεται την υγεία, την δική του και του διπλανού, από όποιον πάει να γεμίσει την ζωή ασχήμια, αθλιότητα και υποταγή;;
Ο άνθρωπος μπορεί να είναι ελεύθερος και στην χειρότερη φυλακή, μπορεί όμως να νομίζει πως είναι ελεύθερος και κατά την διάνοια να είναι υπόδουλος στους Ιούς, αυτό το κακόβουλο λογισμικό που μέσα στον άνθρωπο διαλύει τους ιστούς της αγάπης, της αλήθειας και της κοινωνίας της αληθινής.
Η ελευθερία ήταν πάντα το αιτούμενο, ποτέ κανείς δεν μίλησε όμως για την ελευθερία της ψυχής, αυτή που σου επιτρέπει να αναπνέεις καθαρό αέρα σε ψηλά όρη, ενώ στα χαμηλά οι συνθήκες της ζωής απειλούν να εξαφανίσουν τον άνθρωπο και να διαλύσουν την ανθρωπιά.
Η ελευθερία της ψυχής που σου επιτρέπει να στοχάζεσαι ελεύθερα και καινούριους κόσμους να οραματίζεσαι που θα είναι για όλους σωστοί, ενώ γύρω σου η κοινωνία αγωνίζεται να σωθεί, από τους ιούς που διαλύουν τα σωθικά της και καταστρέφουν την υγιή της ζωή.
Κάποτε ο άνθρωπος ήταν ελεύθερος, οι Έλληνες ειδικά. Ο κόσμος γύρω τους κατέρρεε και αυτοί οραματιζόντουσαν την Πολιτεία την μελλοντική, μια κοινωνία με υψηλό πνεύμα και αξιοθαύμαστη αρετή, όπου κάθε άνθρωπος θα είναι αρχηγός και αφέντης της δικής του της ψυχής και θα συμβιεί με τους άλλους σε αυτή την βάση, ότι όλοι θα είναι ελεύθεροι κατά την ψυχή και υγιείς κατά την διάνοια.
Η θέληση βρίσκεται στην βάση κάθε Ίασης. Ποια θέληση όμως;; Έχει σημασία αυτό. Όχι αοριστολογίες της μορφής, η «θέληση για την ζωή», η «αγάπη» και άλλα τέτοια γενικά, αλλά η βούληση και η ισχυρή θέληση του υποκειμένου να μάθει να αντιδρά, να υψώνει το ανάστημά του και να μιλάει με την δική του φωνή, να ακουστεί και να αποκτήσει υπόσταση, φυσιογνωμία και εαυτό.
Στην σημερινή κοινωνία πολλά λόγια «αγάπης» κυκλοφορούν, δεν αγαπάει όμως κανείς τον άνθρωπο και αυτό είναι θλιβερό. Γιατί δεν βλέπουμε να γίνονται γύρω μας έργα που εξυψώνουν τον άνθρωπο και την διάνοιά του υπηρετούν, να γίνει ο ίδιος ευφυέστερος, πιο φιλήσυχος και πιο υγιής.
Βιργινία Φατσή
Αθήνα, 12 Αυγούστου 2016
