Η Δημοκρατία δεν γεννήθηκε μια μέρα στην Ελλάδα από παρθενογένεση. Ήρθε σαν αυτονόητη συνέπεια του αδιάκοπου αγώνα των Ελλήνων ενάντια στους βαρβάρους και πρώτιστα στους βαρβάρους που κατοικούσαν μέσα τους.
Επιλέγουμε να δούμε τη Δημοκρατία ως την αδιάκοπη προσπάθεια του ανθρώπου να βελτιώνει τον λόγο του, να διευρύνει την αντίληψή του και να εκπαιδεύεται συνεχώς ώστε πρώτα η δημοκρατία να κατοικήσει μέσα του και στην συνέχεια να εκδηλωθεί και στο περιβάλλον του.
Αυτός είναι ο Ελληνικός τρόπος για να βλέπει κανείς τα πράγματα στην ζωή. Αρχίζω πάντα να βελτιώνω το εσωτερικό περιβάλλον της σκέψης μου, να επαληθεύω την ποιότητα της ηθικής μου, να ελέγχω το βάθος των συλλογισμών μου, να κρίνω τις πράξεις μου, να οργανώνω την συμπεριφορά μου και να διακρίνω τους τρόπους μου ώστε να είναι πάντα Ελληνικοί.
Αυτή η ατομική διάνοια είναι που διακρίνει τον άνθρωπο από τα κτήνη και άλλο τίποτα. Γιατί το κτήνος ορέγεται τα πάντα, επιθυμεί διαρκώς, δεν ικανοποιεί τις ορέξεις του με κανένα τρόπο και επιθυμεί να κατακτήσει τα πάντα.
Αν ο άνθρωπος προσπαθήσει να συνδιαλλαγεί μαζί του και να το καθησυχάσει, δεν θα πετύχει τίποτα.
Ο αγώνας ενάντια στο κτήνος είναι συνεχής και δεν μπορεί ποτέ να διακοπεί. Για αυτό χρειαζόμαστε τις ανώτερες δυνάμεις της διανοίας μας, για να εξελισσόμαστε και να παρακολουθούμε το έργο της, για να αναπτυσσόμαστε συνειδησιακά και να αποκτούμε αίσθηση του μέτρου, της λιτότητας και της υγιεινής διαβίωσης, να σεβόμαστε την φύση και να μην εξαντλούμε τις δυνάμεις της, να κάνουμε δηλαδή ό,τι είναι αρκετό για να συμβιώσουμε με την φύση της συλλογικής μας διανοίας και
εκείνη να προστατεύσει εμάς και την κοινωνία μας, δημιουργώντας για εμάς τον Χώρο που είναι απαραίτητος για να ζήσουμε εμείς και τα έργα μας.
Οι Έλληνες σχημάτιζαν τον δρόμο της ζωής με τα βήματά τους και τίποτα άλλο. Δεν ακολουθούσαν κανέναν, δεν αντιμάχονταν κανένα, δεν περίμεναν την καθοδήγηση κάποιου που γνώριζε τα πράγματα καλύτερα από αυτούς. Είχαν μάθει να βαδίζουν μόνοι τους.
Αυτούς τους ανθρώπους δεν μπορείς να τους υποδουλώσεις, δεν μπορείς να τους κατευθύνεις και δεν μπορείς να τους χειραγωγήσεις. Είναι ελεύθεροι.
Ελεύθεροι από το βάρος της δουλείας στις επιλογές άλλων, από την καταστροφή του ωραίου τους μέλλοντος, από άλλους που κυριαρχούν στην σκέψη τους, από την κατάληψη του συλλογικού τους ασυνείδητου από βάρβαρους κατακτητές
Μια τέτοια ελευθερία απαιτεί την δημοκρατία. Δεν γίνεται αλλιώς. Είναι το πολίτευμα που ανήκει σε ελεύθερους ανθρώπους και σε αυτούς απευθύνεται. Είναι το πολίτευμα που δημιουργήθηκε γιατί υπήρχαν αυτοί οι ελεύθεροι άνθρωποι και για κανένα άλλο λόγο.
Βάρβαροι υπάρχουν και σήμερα.
Έτσι και αυτή την φορά, πρέπει να ξεκινήσουμε από την πρωτογενή Δημοκρατία και να διανύσουμε ξανά όλο τον δρόμο για να γίνουμε πρώτα ελεύθεροι άνθρωποι και μετά να διεκδικήσουμε τα μέτρα, τους θεσμούς και τις αρχές που ταιριάζουν στην διευρυμένη μας συνείδηση.
Οι θεσμοί είναι αυτοί που είναι και με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, λειτουργούν. Αυτός που πάσχει είναι ο άνθρωπος. Ο άνθρωπος βλέπει συνεχώς γύρω του να επικρατούν οι βάρβαρες συμπεριφορές, να αμείβονται τα ευτελή κίνητρα και να περνάνε καλά μόνο όσοι έχουν ιδιοτέλεια. Και εδώ δύο δρόμοι υπάρχουν:
Είτε να αποφασίσει να τους μοιάσει, πράγμα που είναι αδύνατο, όσο και ατελέσφορο, γιατί όπως απέδειξαν οι Έλληνες οι άνθρωποι, δεν τα πάνε καλά με τους τρόπους των βαρβάρων, όταν τους υιοθετούν. Αντιθέτως, είτε αποτυγχάνουν, είτε επιτυγχάνουν, δυστυχούν. Και στις δύο περιπτώσεις εγκυμονούνται κίνδυνοι για την ζωή τους.
Ο άλλος δρόμος είναι να αποφασίσει ο άνθρωπος ότι υπέρτερη αξία στην ζωή από τον ίδιο τον Άνθρωπο δεν υπάρχει. Όλα τα άλλα έπονται.
Η δημοκρατία που επικρατούσε στην Αθήνα την εποχή του Κλεισθένη αποφάσισε ότι πρέπει να ανακατανεμηθούν οι πολίτες σε δήμους και φυλές, για να σπάσουν τα στεγανά, όχι μόνο μεταξύ των αρχόντων, αλλά και μεταξύ όλων αυτών, από κάθε κοινωνική τάξη, που είχαν αποφασίσει να συνδιαλέγονται σε μια στενή κλίκα, αναπαράγοντας διαρκώς τα δικά τους πρότυπα και προσπαθώντας με αυτά να κυριαρχήσουν στις συνειδήσεις.
Οι πολίτες ήταν ανίκανοι να δεχθούν το νέο, περιχαρακωμένοι στις τοπικές τους αντιλήψεις και αποφασισμένοι να μην αλλάξουν για κανένα λόγο. Έτσι, υπονόμευαν την ελευθερία του λόγου και το δικαίωμα της κοινωνίας τους να εξελίσσεται, να δημιουργεί πλούτο και να παράγει έργα της διανοίας.
Ο οστρακισμός, που συνόδευσε την διαίρεση σε Δήμους, επί Κλεισθένη, είχε το νόημα της απόλυτης προστασίας της δημοκρατίας, από οποιονδήποτε και με οποιονδήποτε τρόπο την επιβουλευόταν.
Το ίδιο πρέπει να κάνουμε και εμείς σήμερα. Να εξοστρακίσουμε τους βάρβαρους από την καρδιά μας και να εγκαταστήσουμε την ελευθερία του λόγου και την αγάπη στην Δημοκρατία, όπως μας την δίδαξαν και συνεχίζουν να μας την διδάσκουν, οι ωραίοι μας πρόγονοι.
Για την επιμέλεια
Παναγιώτης Αναστασάκος
1 Μαΐου 2017
Στηρίζεται σε ιδέες που περιλαμβάνονται στο Βιβλίο-Δίαυλο της Βιργινίας Φατσή «Η Αγάπη στη Δημοκρατία».
